LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA - Nguyễn Đình Chiểu
Tổng hợp và biên soạn:
Ms. Đặng Thiên Thanh
Lecturer and Content Marketing Specialist Digital Marketing Department | StudyCare
Bachelor in Business Administration, Vietnam – Japan Institute of Technology, Ho Chi Minh City University of Technology
Bachelor in English Language & Literature, Hanoi Open University
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. Tác giả:
Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888) tại Tân Thới – Gia Định. Ông có một cuộc đời đầy bất hạnh: mù lòa, không công danh, tình duyên trắc trở, gặp phải thời buổi loạn lạc. Thế mà, ông vẫn ngẩng cao đầu, sống một cuộc đời cống hiến cho hết thảy. Ông là thầy giáo, thầy thuốc, nhà thơ vang danh khắp nơi, luôn đề cao lòng yêu nước và tinh thần bất khuất chống giặc ngoại xâm.
Các tác phẩm nổi tiếng của ông: Lục Vân Tiên, Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc…
II. Tác phẩm:
1. Hoàn cảnh sáng tác:
Lục Vân Tiên được sáng tác khoảng đầu thập kỉ 50 của thế kỉ XIX (1850), là truyện thơ Nôm với 2082 câu thơ lục bát.
2. Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật:
- Nội dung: Vạch trấn cái ác, cái xấu trong xã hội phong kiến lúc bấy giờ. Phê phán thói gian ác, bất công, và những kẻ tráo trở, bội bạc như cha con Võ Công, phê phán những kẻ bất nghĩa, bất nhân như Trịnh Hâm, Bùi Kiệm, chửi bọn người làm ăn bất lương chuyên nghề lừa bịp, gây ra đau khổ cho nhân dân (bọn thầy bói, thầy pháp, lang băm).
- Nghệ thuật: Lục Vân Tiên được viết theo thể thơ Nôm mang tính chất truyện kể dân gian: chú ý đến cốt truyện, nhân vật chủ yếu được thể hiện bằng hành động hơn là miêu tả nội tâm. Nhân vật của Nguyễn Đình Chiểu là hóa thân cho lí tưởng sống hoặc thái độ yêu ghét của ông. Truyện mang màu sắc Nam Bộ cả về tính cách con người, và ngôn ngữ địa phương.
- Giá trị nhân đạo: Đề cao đạo lí làm người: Coi trọng tình nghĩa giữa người với người trong xã hội: tình cảm gia đình, tình nghĩa vợ chồng, tình bạn bè. Đề cao tinh thần nghĩa hiệp: sẵn sàng cứu giúp, cưu mang những người đang trong cơn hoạn nạn. Thể hiện khát vọng của nhân dân hướng tới lẽ công bằng và những điều tốt đẹp trong cuộc đời (kết thúc có hậu, cái thiện chiến thắng cái ác, chính nghĩa thắng gian tà).
3. Vị trí đoạn trích:
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga nằm ở phần đầu truyện Lục Vân Tiên. Trên đường trở về nhà thăm cha mẹ trước khi lên kinh đô thi cử, bất ngờ gặp bọn cướp đang hoành hành, Lục Vân Tiên đã một mình xông vào vòng vây đánh tan bọn cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga và cô hầu Kim Liên.
B. PHÂN TÍCH TÁC PHẨM
1. Nhân vật Lục Vân Tiên:
- Hình ảnh Lục Vân Tiên được khắc họa qua mô típ ở truyện Nôm truyền thống: Một chàng trai tài giỏi cứu một cô gái thoát khỏi hoàn cảnh hiểm nghèo, từ ân nghĩa đến tình yêu.
- Lục Vân Tiên là một nhân vật lý tưởng và thể hiện ước mơ của Nguyễn Đình Chiểu. Đây là một chàng trai vừa rời khỏi gia đình, trường học bước vào đời, lòng đầy hăm hở muốn lập công danh, mong thi cử đỗ đạt, dùng tài năng cứu người, giúp đời. Tình huống đánh cướp là thử thách đầu tiên, là cơ hội hành hiệp trượng nghĩa lần đầu tiên khi bước ra đời của chàng.
- Hành động đánh cướp trước hết đã bộc lộ được tính cách anh hùng, tài năng và tấm lòng vị nghĩa của Lục Vân Tiên. Vẻ đẹp của Lục Vân Tiên là vẻ đẹp riêng của con người dũng tướng. Thấy bọn cướp hại người, kẻ khác có thể né tránh, giữ mình, còn Vân Tiên coi đó là tình huống, cơ hội đầu tiên để hành hiệp trượng nghĩa. Chàng chỉ có một mình, trong khi bọn cướp đông người, gươm giáo đầy đủ, thanh thế lẫy lừng. Vậy mà Vân Tiên vẫn can đảm “bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô” đánh đuổi bọn cướp. Hình ảnh của chàng trong trận đánh được miêu tả thật đẹp: “Vân Tiên tả đột hữu xung, khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang”. Nguyễn Đình Chiểu so sánh chàng với hình mẫu Triệu Tử Long trong Tam Quốc. Hàng động của Vân Tiên chứng tỏ cái đức của con người “vị nghĩa vong thân”, “cái tài của bậc anh hùng sức mạnh bênh vực kẻ yếu, chiến thắng nhiều thế lực bạo tàn”. Đây cũng chính là khát vọng, ước mơ của tác giả.
- Sau khi đánh tan bọn hung đồ, Vân Tiên đã ân cần thăm hỏi người bị hại. Thái độ cư xử với Kiều Nguyệt Nga lại bộc lộ tư cách con người chính trực, hào hoa, khiêm tốn, giản dị, trọng nghĩa khinh tài và cũng rất từ tâm nhân hậu của chàng Vân Tiên. Thấy hai cô gái còn chưa hết hãi hùng. Vân Tiên “động lòng” và tìm cách an ủi họ: “Ta đã trừ dòng lâu la” và ân cần hỏi han, cho thấy chàng rất đàng hoàng, chững chạc. Khi nghe họ nói muốn được lạy tạ ơn, Vân Tiên đã gạt đi ngay. “Khoan khoan ngồi đó chớ ra, nàng là phận giá, ta là phận trai”, lời từ chối thể hiện đây là một con người trọng lễ nghĩa. Vân Tiên còn từ chối cả lời mời về thăm nhà Nguyệt Nga để cha nàng có cơ hội được đền đáp ân nhân: “Làm ơn há dễ trông người trả ơn”. Dường như với Vân Tiên, làm việc nghĩa là một bổn phận, là lẽ tự nhiên của một con người chân chính: “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi - Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”. Lời Vân Tiên nói vừa để đối chứng, phê phán những kẻ tầm thường, vừa khẳng định việc mình làm là hiển nhiên, thuộc về cốt lõi nhân nghĩa ở đời, là gốc rễ trong lẽ sống của mình.
2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga:
- Xuất hiện ở đầu tác phẩm, dù chỉ thoáng qua nhưng với tư cách là người chịu ơn, Kiều Nguyệt Nga cũng bộc lộ nhiều nét đẹp về tâm hồn.
- Nàng tự giới thiệu mình tên là Kiều Nguyệt Nga, “quê nhà ở quận Tây Xuyên, cha làm tri phủ ở miền Hà Khê”. Nàng là một cô gái thùy mị, nết na, có học thức, cách xưng hô của nàng với Lục Vân Tiên vô cùng khiêm nhường “Trước xe quân tử tạm ngồi, xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa”. Cách nói năng văn vẻ, mực thước, khuôn phép “Làm con dâu dám cãi cha, ví dầu ngàn dặm đàng xa cũng đành”, “ chút tôi liễu yếu đào tơ…”, cùng cách trình bày vấn đề rõ ràng, khúc chiết vừa đáp ứng đầy đủ những lời thăm hỏi ân cần của Vân Tiên, vừa bộc lộ chân thành niềm cảm kích, xúc động của mình.
- Một con người đằm thắm, ân tình, cư xử có trước có sau. Trong suy nghĩ của nàng, Vân Tiên không chỉ cứu mạng, mà còn cứu cả cuộc đời trong trắng của nàng: “Lâm nguy chẳng gặp giải nguy - Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi”. Nàng coi đó là ơn trọng và áy náy, băn khoăn tìm cách trả ơn dù biết rằng có đền đáp bao nhiêu cũng chẳng đủ: “Gẫm câu báo đức thù công - Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi”. Bởi thế, cuối cùng nàng đã tự nguyện gắn bó cuộc đời với chàng trai hào hiệp ấy, dám liều mình để giữ trọn ân tình thủy chung với chàng Tất cả những điều đó đã nói lên những phẩm chất tốt đẹp của nhân vật Kiều Nguyệt Nga.
3. Nghệ thuật xây dựng nhân vật, ngôn ngữ, giọng điệu của đoạn trích:
- Xây dựng nhân vật theo phương thức khắc họa hành động của nhân vật: qua cử chỉ, lời nói, ít khắc họa ngoại hình, lại càng ít đi sâu vào phân tích nội tâm, độc thoại và suy nghĩ của nhân vật. Tác giả chỉ kể về nhân vật thông qua việc tự bộc lộ tính cách, chiếm lấy cảm tình yêu - ghét nơi người đọc bằng những chi tiết đơn giản, giàu sức thuyết phục.
- Ngôn ngữ: mộc mạc, bình dị, gắn với lời nói thông thường và mang màu sắc địa phương Nam Bộ. Đôi chỗ có phần thiếu trau chuốt, uyển chuyển nhưng lại phù hợp với ngôn ngữ người kể chuyện rất tự nhiên, dễ đi vào lòng quần chúng nhân dân. Ngôn ngữ đa dạng, phù hợp với diễn biến tình tiết câu chuyện.
- Giọng điệu của đoạn trích thay đổi linh hoạt, phù hợp với tình tiết truyện và tính cách nhân vật: đoạn đầu tên tướng cướp kiêu căng, hống hách, giọng của Lục Vân Tiên đanh thép, căm giận; đoạn sau Lục Vân Tiên ân cần thăm hỏi, Kiều Nguyệt Nga mềm mỏng, ân tình đáp trả.
𝐒𝐮𝐛𝐬𝐜𝐫𝐢𝐛𝐞 𝐮𝐬 𝐨𝐧 𝐘𝐨𝐮𝐓𝐮𝐛𝐞
https://www.youtube.com/channel/UCDToQcZaZi0YAjAPxvv9S8g
👍 𝐅𝐨𝐥𝐥𝐨𝐰 𝐮𝐬 𝐨𝐧 𝐅𝐚𝐜𝐞𝐛𝐨𝐨𝐤
https://www.facebook.com/GiaSuThanhThang
👍 𝐉𝐨𝐢𝐧 𝐨𝐮𝐫 𝐨𝐟𝐟𝐢𝐜𝐢𝐚𝐥 𝐦𝐞𝐝𝐢𝐚 𝐜𝐡𝐚𝐧𝐧𝐞𝐥𝐬 𝐚𝐧𝐝 𝐬𝐭𝐚𝐲 𝐮𝐩𝐝𝐚𝐭𝐞𝐝
*****
Gia Sư Thành Thắng | StudyCare
The more we care - The more you succeed
- Dạy kèm Toán - Lý - Hóa - Sinh - Văn - Anh theo chương trình phổ thông Quốc Gia và chương trình học các cấp của các trường Quốc Tế.
- Luyện thi chuyển cấp lớp 9 lên lớp 10, luyện thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia, Luyện thi Đại Học.
- Giảng dạy và luyện thi IELTS - TOEIC - TOEFL - PTE - SAT - ACT - GMAT - GRE và các chứng chỉ Quốc Tế.
📌 72/53 Nguyễn Văn Thương, Phường 25, Quận Bình Thạnh, TP.HCM (click to see us on GG map)
Website: https://studycare.edu.vn/
Điện thoại: (028).353.66566
Zalo: 098.353.1175
Brochure: https://drive.google.com/file/d/1nUbv7rFdBNRDXDRd5nw2IHRNE-7QSLDn/view?usp=sharing