CHIẾC LƯỢC NGÀ - Nguyễn Quang Sáng
Tổng hợp và biên soạn:
Ms. Đặng Thiên Thanh
Lecturer and Content Marketing Specialist Digital Marketing Department | StudyCare
Bachelor in Business Administration, Vietnam – Japan Institute of Technology, Ho Chi Minh City University of Technology
Bachelor in English Language & Literature, Hanoi Open University
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. Tác giả:
Nguyễn Quang Sáng: sinh năm 1932, quê ở huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang. Trong kháng chiến chống Pháp, ông tham gia bộ đội, hoạt động ở chiến trường Nam Bộ. Từ sau 1954 tập kết ra miền Bắc, Nguyễn Quang Sáng bắt đầu viết văn. Những năm chống Mĩ ông trở về Nam Bộ tham gia kháng chiến và tiếp tục sáng tác văn học. Tác phẩm của Nguyễn Quang Sáng có nhiều thể loại truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản phim và hầu như chỉ viết về cuộc sống và con người Nam Bộ trong 2 cuộc kháng chiến cũng như sau hòa bình.
II. Tác phẩm:
1. Hoàn cảnh sáng tác:
Truyện ngắn “Chiếc lược ngà” được viết năm 1966 khi tác giả hoạt động ở chiến trường Nam Bộ và được đưa vào tập truyện cùng tên.
2. Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật:
- Nội dung: Thể hiện tình cha con cảm động và sâu nặng trong hoàn cảnh éo le, khắc nghiệt
của chiến tranh.
- Nghệ thuật: Tình huống truyện bất ngờ, tự nhiên, hợp lí: thành công trong việc miêu tả tâm lí và xây dựng tính cách nhân vật, đặc biệt là nhân vật trẻ em (bé Thu).
3. Tóm tắt truyện:
Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến. Mãi đến khi con gái lên tám tuổi ông mới có dịp về thăm
nhà, thăm con. Bé Thu - con ông - không nhận ra cha vì vết thẹo trên mặt làm ông không giống với người cha trong bức ảnh mà em biết. Em đối xử với ba như người xa lạ. Cho đến lúc em nhận ra cha, tình cha con trỗi dậy mãnh liệt trong em thì cũng là lúc ông Sáu phải ra đi. Ở khu căn cứ, người cha ấy đã dồn hết tình cảm yêu thương và nỗi nhớ mong con vào một việc làm một chiếc lược bằng ngà voi để tặng cô con gái bé bỏng. Trong một trận càn, ông đã hi sinh. Trước lúc nhắm mắt, ông còn kịp trao cây lược ngà nhờ người bạn gửi về cho con gái của mình…
B. PHÂN TÍCH TÁC PHẨM
1. Tình huống truyện:
Tác phẩm đã thể hiện thành công tình cha con sâu sắc của hai cha con ông Sáu, nổi bật trong hai tình huống truyện đặc sắc sau:
- Tình huống thứ nhất: hai cha con gặp nhau sau tám năm xa cách, nhưng thật trớ trêu là bé Thu không nhận ra cha, đến lúc em nhận ra và biểu lộ tình cảm thắm thiết thì ông Sáu lại phải ra đi. Đây là tình huống cơ bản của truyện, cũng là tình huống bộc lộ rõ nhất tình cảm mãnh liệt của bé Thu với cha.
- Tình huống thứ hai: ở khu căn cứ, ông Sáu dồn tất cả yêu thương và mong nhớ đứa con
vào việc làm một chiếc lược ngà để tặng con, nhưng ông Sáu đã hi sinh khi chưa kịp trao món quà ấy cho con gái. Đây là tình huống biểu lộ tình cảm sâu sắc của người cha với con gái.
2. Nhân vật ông Sáu:
- Lúc còn ở rừng, ông nhớ thương và khao khát được gặp con, được sống trong tình yêu thương của con.
- Khi về đến nhà, ở bến xuồng, ông đã không thể chờ nổi mà nhảy ngay lên bờ, bước vội vàng với những bước dài, kêu to tên con trong niềm thương nhớ vô bờ.
- Chính tâm trạng xúc động mạnh mẽ, sau 7 năm xa nhà, cùng tình cảm cha con bị đè nén trong lòng đã khiến ông Sáu không thể kiềm nỗi xúc động.
- Thế rồi khi bé Thu sợ hãi và xa lánh, tâm trạng của ông đau khổ tột cùng, ông vừa thất vọng, vừa bất lực.
- Trong ba ngày nghỉ phép, ông chẳng đi đau xa mà chỉ tìm cách gần gũi để nghe con gọi một tiếng “ba”.
- Tình yêu thương con của ông Sáu được thể hiện rõ nét nhất qua chi tiết ông tự tay làm cho con chiếc lược ngà – lời hứa với con lúc chia tay. Ông còn gò lưng tỉ mẩn khắc lên đó dòng chữ “yêu nhớ - tặng Thu con của ba”.
- Trước khi hi sinh, ông Sáu móc cây lược ra trao vào tay người bạn chiến đấu. Chỉ khi nhận được lời hứa “mang về trao tận tay cho cháu”, người cha đó mới nhắm mắt được. Cử chỉ ấy cho ta hiểu được tình cha con mãnh liệt và tha thiết của ông.
3. Nhân vật bé Thu:
- Một cô bé bướng bỉnh, cứng đầu và gan lì. Chính những thái độ ương ngạnh, ngang bướng của cô bé lại là biểu hiện tuyệt vời của tình cha con. Lý do nó không nhận ba thật đơn giản, trẻ con, bất ngờ mà hợp lý.
- Trong cái ngày trước khi ông Sáu lên đường vào chiến khu, con bé cùng ngủ với bà ngoại.
Trong đêm ấy, bà đã giảng giải cho nó nghe, phân tích cho nó hiểu. Con bé đã biết được rằng ông Sáu chính là cha mình. Nó cũng hiểu vết sẹo ghê sợ của ông là vết thương trong chiến đấu. Sau khi hiểu được nguồn gốc lai lịch vết sẹo trên mặt cha, con bé lăn lộn suốt một đêm không ngủ được. Có lẽ nó hối hận lắm vì đã từng đối xử không tốt với ông. Lúc này, không chỉ yêu cha mà nó còn rất thương cha nữa.
- Người đọc đã chứng kiến một cuộc chia tay cảm động sáng hôm sau, trước khi cha nó lên
đường Thu cũng có mặt trong buổi đưa tiễn cha nhưng tâm trạng lại hoàn toàn khác trước. “Nó không bướng bỉnh hay nhăn mày cau có nữa, vẻ mặt nó lại buồn rầu”. Khi đối diện với ông Sáu “Đôi mắt của con bé bỗng xôn xao”. Người đọc cảm nhận được đằng sau nỗi mênh mông xôn xao ấy, đang xáo động biết bao tình cảm.
- Tiếng gọi ba vỡ ào trong sâu thẳm tâm hồn bé bỏng của con bé. Sự khát khao tình cha con lâu nay kìm nén bỗng bật lên. Bắt đầu là tiếng thét “Ba…a…a” tiếng gọi thân thương, tiếng gọi ông Sáu chờ đợi suốt 9 năm ròng.
- Trong tâm hồn cô bé, tình yêu của nó với cha đã có nhiều thay đổi. Ngoài tình yêu còn có tình thương rồi cao hơn cả là niềm tự hào vô bờ bến, niềm kiêu hành vô cùng vì người cha là chiến sĩ, người cha hi sinh tuổi thanh xuân, cống hiến cả cuộc đời cho cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc.
👍 𝐒𝐮𝐛𝐬𝐜𝐫𝐢𝐛𝐞 𝐮𝐬 𝐨𝐧 𝐘𝐨𝐮𝐓𝐮𝐛𝐞
https://www.youtube.com/channel/UCDToQcZaZi0YAjAPxvv9S8g
👍 𝐅𝐨𝐥𝐥𝐨𝐰 𝐮𝐬 𝐨𝐧 𝐅𝐚𝐜𝐞𝐛𝐨𝐨𝐤
https://www.facebook.com/GiaSuThanhThang
👍 𝐉𝐨𝐢𝐧 𝐨𝐮𝐫 𝐨𝐟𝐟𝐢𝐜𝐢𝐚𝐥 𝐦𝐞𝐝𝐢𝐚 𝐜𝐡𝐚𝐧𝐧𝐞𝐥𝐬 𝐚𝐧𝐝 𝐬𝐭𝐚𝐲 𝐮𝐩𝐝𝐚𝐭𝐞𝐝
*****
Gia Sư Thành Thắng | StudyCare
The more we care - The more you succeed
- Dạy kèm Toán - Lý - Hóa - Sinh - Văn - Anh theo chương trình phổ thông Quốc Gia và chương trình học các cấp của các trường Quốc Tế.
- Luyện thi chuyển cấp lớp 9 lên lớp 10, luyện thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia, Luyện thi Đại Học.
- Giảng dạy và luyện thi IELTS - TOEIC - TOEFL - PTE - SAT - ACT - GMAT - GRE và các chứng chỉ Quốc Tế.
📌 72/53 Nguyễn Văn Thương, Phường 25, Quận Bình Thạnh, TP.HCM (click to see us on GG map)
Website: https://studycare.edu.vn/
Điện thoại: (028).353.66566
Zalo: 098.353.1175
Brochure: https://drive.google.com/file/d/1nUbv7rFdBNRDXDRd5nw2IHRNE-7QSLDn/view?usp=sharing