BỐ CỤC: 4 phần

- Phần 1: Từ đầu đến đặt đâu thì nằm đấy: Sự ra đời và những biểu hiện khác thường của cậu bé Gióng.

- Phần 2: Từ Bấy giờ cho đến cứu nước: Gióng lớn bổng một cách kỳ lạ, đòi đi đánh giặc.

- Phần 3: Từ Giặc đã đến cho đến bay lên trời: Gióng giúp dân đánh giặc và bay về trời.

- Phần 4: Còn lại: Nhân dân nhớ ơn của Gióng.

CHUẨN BỊ ĐỌC:

Em nghĩ thế nào về việc một cậu bé ba tuổi bỗng nhiên trở thành tráng sĩ?

Việc một cậu bé ba tuổi bỗng nhiên trở thành tráng sĩ là một việc kì lạ, cho thấy cậu bé này không giống với những người bình thường khác.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN:

1. Sự ra đời và những biểu hiện khác thường của cậu bé dự báo sự việc sắp xảy ra như thế nào?

Sự ra đời và những biểu hiện khác thường của cậu bé dự báo sự việc sắp xảy ra cũng sẽ rất kỳ lạ và khác thường.

2. Từ “chú bé” được thay bằng từ “tráng sĩ” khi kể về Thánh Gióng. Sự thay đổi này trong lối kể có ý nghĩa gì?

“Tráng sĩ” là từ dùng để chỉ người có sức mạnh cường tráng, chí khí mạnh mẽ. Từ “chú bé” được thay bằng từ “tráng sĩ” khi kể về Thánh Gióng. Sự thay đổi này trong lối kể có ý nghĩa thể hiện sự khao khát, biết ơn và tôn kính của nhân dân ta dành cho người anh hùng đã xuất hiện một cách đúng lúc, cứu giúp nhân dân thoát khỏi tình cảnh nguy cấp. Điều này cũng thể hiện được sức mạnh của dân tộc ta, khi ở trong những tình huống nguy cấp, sức mạnh dân tộc sẽ trỗi dậy, trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết để cứu giúp đất nước.

3. Việc kể về những dấu tích đánh giặc của Thánh GIóng trong đoạn kết có ý nghĩa gì?

Việc kể về những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng trong đoạn kết thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào và ước muốn của nhân dân về một người anh hùng xuất hiện đúng lúc, cứu giúp đất nước và nhân dân trong lúc hoạn nạn. Đồng thời, những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng cũng phần nào giải thích được nguồn gốc của các sự kiện, địa danh lịch sử như đền thờ Phù Đổng Thiên Vương ở làng Phù Đổng (làng Gióng), những bụi tre đằng ngà ở huyện Gia Bình, làng Cháy.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI:

1. Liệt kê một số chi tiết kì ảo gắn liền với các sự việc sinh ra và lớn lên, ra trận và chiến thắng, bay về trời của nhân vật Gióng?

Một số chi tiết kì ảo:

Sự sinh ra và lớn lên của Gióng:

- Mẹ Gióng ướm chân lên vết chân to, về nhà liền thụ thai, 12 tháng sau mới sinh Gióng ra.

- Cậu bé khi đã lên ba vẫn không biết nói, không biết cười, chẳng biết đi, đặt đâu thì nằm đấy.

- Khi sứ giả đi tìm người tài giỏi cứu nước, Gióng nghe tiếng sứ giả bỗng cất tiếng nói mời sứ giả vào nhà.

- Gióng lớn nhanh như thổi, cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ. Bà con làng xóm góp gạo nuôi Gióng.

Gióng ra trận và chiến thắng:

- Chú bé vùng dậy, vươn vai một cái bỗng biến thành một tráng sĩ mình cao hơn trượng, oai phong, lẫm liệt.

- Ngựa phun lửa, tráng sĩ thúc ngựa phi thẳng đến nơi có giặc, đón đầu chúng đánh giết hết lớp này đến lớp khác, giặc chết như rạ.

- Roi sắt gãy, tráng sĩ bèn nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc.

Gióng bay về trời:

- Sau khi đuổi đám tàn quân chạy đến chân núi Sóc Sơn, một mình một ngựa, Gióng lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay về trời.

2. Nhân vật Gióng đã nói gì với mẹ và sứ giả khi biết tin nhà vua đang tìm người tài đánh giặc cứu nước? Theo em, vì sao khi nghe Gióng nói, sứ giả “vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ”?

- Khi Gióng nghe được tin sứ giả theo lệnh vua đi tìm người tài đánh giặc cứu nước, Gióng đã nói với mẹ rằng: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây” và nói với sứ giả: “Ông về tâu vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”.

- Sứ giả kinh ngạc vì Gióng bấy giờ chỉ là một đứa trẻ, đặt đâu nằm đó, đã lên ba mà không biết nói cười. Thế mà khi nghe tin đất nước có giặc ngoại xâm bỗng cất lên tiếng nói được. Đó là một sự việc rất kì lạ.

- Sứ giả mừng rỡ vì trong lúc đất nước đang gặp nguy nan, cuối cùng đã tìm được người nhận nhiệm vụ cao cả, đồng ý đứng lên cứu giúp đất nước.

3. Văn bản trên đã sử dụng nhiều từ ngữ khác nhau để chỉ nhân vật Gióng. Em hãy liệt kê các từ ngữ ấy thành hai nhóm theo hai thời điểm: trước và sau khi Gióng “vươn vai” thành tráng sĩ để ra trận đánh giặc.

- Các từ ngữ chỉ nhân vật Gióng trước khi Gióng “vươn vai” thành tráng sĩ: cậu bé, đứa trẻ, đứa bé, chú bé.

- Các từ ngữ chỉ nhân vật Gióng sau khi Gióng “vươn vai” thành tráng sĩ: tráng sĩ, Phù Đổng Thiên Vương.

4. Từ kết quả liệt kê ở câu 3, hãy cho biết từ ngữ nào được lặp lại nhiều lần nhất và việc lặp lại ấy có tác dụng thế nào?

- Từ ngữ được lặp lại nhiều lần nhất là từ “tráng sĩ” (được lặp lại 7 lần).

- Việc lặp lại ấy có tác dụng: thể hiện quan niệm của nhân dân ta về người anh hùng – sức mạnh cường tráng, chí khí mạnh mẽ, luôn xuất hiện đúng lúc khi đất nước và nhân dân cần sự giúp đỡ. Đồng thời, việc lặp lại ấy cũng thể hiện sự tôn trọng, niềm kính yêu, tôn thờ của nhân dân với người anh hùng đã có công cứu giúp đất nước.

5. Nhân vật truyền thuyết thường xuất hiện nhằm thực hiện một nhiệm vụ lớn lao. Nhiệm vụ của Gióng là gì và quan trọng như thế nào?

Nhân vật truyền thuyết thường xuất hiện nhằm thực hiện một nhiệm vụ lớn lao. Nhiệm vụ của Gióng là đánh đuổi giặc ngoại xâm, bảo vệ độc lập và hòa bình cho đất nước, giúp cho nhân dân có một cuộc sống ấm no, yên bình, hạnh phúc.

6. Theo một số bạn, truyện Thánh Gióng lẽ ra nên kết thúc ở câu “Đến đây, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời”. Các bạn ấy cho rằng: phần văn bản sau câu văn này là không cần thiết, vì không còn gì hấp dẫn nữa. Em có đồng ý như vậy không? Vì sao?

Em không đồng ý với ý kiến của các bạn trên. Vì phần cuối truyện kể về những dấu tích mà Gióng còn để lại, điều này khiến cho câu chuyện hấp dẫn, sinh động và chân thực hơn. Đó chính là những di sản mà Gióng đã để lại cho dân tộc ta đến ngày nay. Qua đó, thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào và ước muốn của nhân dân ta về một người anh hùng cứu nước giúp dân.

7. Sau khi đọc truyện Thánh Gióng, em có suy nghĩ gì về truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta?

Sau khi đọc truyện Thánh Gióng, em đã hiểu hơn về hình ảnh người anh hùng mà nhân dân ta luôn mong ước – có sức mạnh cường tráng, chí khí mạnh mẽ, luôn xuất hiện đúng lúc khi đất nước và nhân dân cần sự giúp đỡ. Từ đó, em cũng hiểu thêm về truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. Đó là, cho dù ở trong bất kỳ hoàn cảnh nào, mỗi khi đất nước gặp khó khăn, nhân dân sẽ trỗi dậy một cách mạnh mẽ và phát huy toàn bộ sức mạnh của mình, đoàn kết để bảo vệ đất nước. Thánh Gióng là hình ảnh đại diện cho sức mạnh của toàn dân tộc.