SANG THU - Hữu Thỉnh
Tổng hợp và biên soạn:
Ms. Đặng Thiên Thanh
Lecturer and Content Marketing Specialist Digital Marketing Department | StudyCare
Bachelor in Business Administration, Vietnam – Japan Institute of Technology, Ho Chi Minh City University of Technology
Bachelor in English Language & Literature, Hanoi Open University
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. Tác giả:
Hữu Thỉnh tên thật là Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh năm 1942, quê ở huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc. Năm 1963, Hữu Thỉnh nhập ngũ, vào binh chủng Tăng Thiết Giáp rồi trở thành cán bộ văn hóa tuyên huấn trong quân đội và bắt đầu sáng tác thơ. Ông đã tham gia Ban Chấp hành Hội nhà văn VN các khóa III, IV, V. Từ năm 2004, Hữu Thỉnh là Tổng thư ký Hội nhà văn Việt Nam.
II. Tác phẩm:
1. Hoàn cảnh sáng tác:
Gần cuối năm 1977, tác phẩm được in đầu trên báo Văn nghệ, sau đó được in nhiều lần trong các tập thơ. Trong tập thơ: “Từ chiến hào đến thành phố” xuất bản năm 1991.
2. Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật:
- Nội dung: Bài thơ là sự cảm nhận tinh tế về vẻ đẹp thiên nhiên của bước chuyển từ mùa hạ sang thu, nói lên sự xúc động của lòng người trong khoảnh khắc giao mùa.
- Nghệ thuật: Lời thơ giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm, cảm xúc tinh tế, sâu lắng, kết hợp tấm lòng chân thành của nhà thơ tạo nên sức cuốn hút cho tác phẩm.
3. Mạch cảm xúc và bố cục.
* Mạch cảm xúc: Tác phẩm là một bức thông điệp lúc giao mùa. Mùa hạ dần qua, mùa thu tới, khoảnh khắc ấy được diễn tả bằng sự rung cảm tinh tế, sự trải nghiệm sâu sắc của nhà thơ. Mạch cảm xúc xuyên suốt với 2 nội dung nổi bật: cảm nhận về thiên nhiên lúc sang thu và suy ngẫm về đời người khi chớm thu.
* Bố cục: Gồm 3 phần:
- Khổ 1: Cảm nhận về thiên nhiên lúc giao mùa, tín hiệu báo thu về (Lập thu)
- Khổ 2: Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu (Thu đã về)
- Khổ 3: Những biến chuyển âm thầm của tạo vật và suy ngẫm về đời người lúc chớm thu (Triết lý mùa thu)
B. PHÂN TÍCH BÀI THƠ
Khổ 1: Lập thu
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
- Con người nhận thức mùa thu chuẩn bị về khi có chiếc lá vàng nhẹ rơi trên phố, khi hình ảnh hoa cúc vàng tươi xuất hiện trong tầm mắt, hoặc thảm lá vàng chầm chậm đuổi bắt theo nhịp bước chân người qua kẻ lại.
- Thế nhưng, trong thơ của Hữu Thỉnh, tác giả đón mùa thu bằng khứu giác nhạy cảm và tinh tế của mình. Hương ổi có gì đó rất quen thuộc, rất ngọt ngào và đậm đà, nay bỗng trở nên ngỡ ngàng và lạ lùng khi thu đến. “Bỗng” là sự ngạc nhiên, bất ngờ khi cảm nhận được sự thay đổi của thiên nhiên đất trời. Sự ngạc nhiên này xen lẫn cảm giác thích thú và đón nhận.
- “Hương” đến theo làn “gió”, gió ở đây lại là “gió se”. Ngọn gió ấy hơi hơi lạnh, hanh khô, hay còn được gọi với cái tên gió heo may.
- Từ “phả” được tác giả sử dụng rất chọn lọc và tinh tế. Không phải “thổi, lan, tỏa, hòa vào” mà là “phả vào” mới có thể biểu đạt được hết thảy độ sánh ngọt của hương ổi. Cách sử dụng từ ngữ cho thấy tác giả là một người rất nhạy cảm.
- Hơi sương, làn sương được nhân hóa như một thiếu nữ dịu dàng. Cô gái ấy “chùng chình” như cố ý bước chậm lại, hoặc có lẽ đang muốn khoe ra chút gì đó dịu dàng, thướt tha, uyển chuyển của một nàng thu xinh đẹp. Hoặc người thiếu nữ ấy phải chăng vẫn còn luyến tiếc mùa hạ đang trôi qua để thu giao mùa quá vội.
- Hình ảnh “qua ngõ” không chỉ là con đường làng quanh co, bé nhỏ, mà đó còn là ngõ thời gian, ngõ thu.
- Hai từ “hình như” mang lại cảm xúc ngỡ ngàng, cảm giác mơ hồ pha chút dễ thương, ngây ngô khi phát hiện được tiết giao mùa.
=> Sự thành công của khổ thơ không chỉ ở nghệ thuật tả cảnh mà còn ở sự cảm nhận vừa tinh tế vừa lãng mạn của tác giả. Điều đó đã thành công đem lại cho người đọc cảm giác nhẹ nhàng, thanh thản, thoải mái trong buổi lập thu.
Khổ 2: Thu đã về
- Không gian vào thu bắt đầu hiện lên rõ nét qua ngòi bút miêu tả:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
- Cách miêu tả của tác giả vô cùng chân thực và độc đáo. Hai dòng thơ tưởng chừng như đối lập về trạng thái, “dềnh dàng” và “vội vã”, nhưng lại vô cùng nhất quán với nhau khi miêu tả được rõ nét dấu hiệu thu sang.
- Dòng sông khi vào thu có sự thay đổi chầm chậm và rõ rệt. Nước chảy không còn dào dạt, cuồn cuộn như những ngày hè nắng gắt nữa. Những cánh chim trên tầng mây cao vút kia đang vỗ những nhịp bay gấp gáp, khẩn trương đi tìm tổ ấm khi tiết trời dần trở lạnh.
- Cảnh có hồn và được gửi gắm vào đó những tình cảm, sự quan sát vô cùng tinh tế, không chỉ bằng cửa sổ tâm hồn mà còn là cả trái tim nhạy cảm của tác giả.
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
- Chất thơ phả ra từ hình ảnh vừa hiện thực vừa lãng mạn. Đám mây như đang hóa thân thành chiếc cầu nho nhỏ, duyên dáng, mềm mại bắc ngang hai bờ hạ và thu. Hình ảnh thơ pha lẫn chút nét tinh nghịch, hồn nhiên, lại chất chứa đâu đó một khoảnh lặng của tâm trạng như đang luyến tiếc mùa hạ tuy oi nồng nhưng sôi động, rực rỡ.
- Ắt hẳn phải là một hồn thơ hòa mình vào giữa đất trời chuyển mùa, có một tình yêu gắn bó, hòa hợp với thiên nhiên thì mới viết nên được những vần thơ nặng tình và thơ mộng đến vậy.
Khổ 3: Triết lý mùa thu
- Những dấu hiệu của thời tiết: nắng, mưa, sấm là đặc trưng của mùa hạ, khi được chuyển sang khổ thơ này thì độ nồng, độ mặn của nó lại giảm dần và bớt gay gắt hơn để đất trời dần chuyển sang thu.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
- Có một chút chất triết lý và suy ngẫm xuất hiện trong hình ảnh “hàng cây đứng tuổi”. Phải chăng đó là dấu hiệu của thời gian, của sự trải nghiệm? “Sấm” – tựa như những con người từng trải, từng vượt qua không biết bao nhiêu thử thách, khó khăn, sống một cuộc đời đầy bản lĩnh thì không bao giờ dễ “bất ngờ”, dễ lay chuyển trước bất kỳ tác động của ngoại cảnh, của cuộc đời nào cả.
- Điều bất ngờ mà nhà thơ mang lại cho người đọc chính là những dòng suy ngẫm đầy triết lý ấy. Sang thu không chỉ mang vẻ đẹp của đất trời khi vào thu, vẻ đẹp dịu dàng của làn gió se se lạnh làm không khí chuyển mùa, mà còn mang theo sự suy tư, ngẫm nghĩ của con người về thiên nhiên, về cuộc sống.
👍 𝐒𝐮𝐛𝐬𝐜𝐫𝐢𝐛𝐞 𝐮𝐬 𝐨𝐧 𝐘𝐨𝐮𝐓𝐮𝐛𝐞
https://www.youtube.com/channel/UCDToQcZaZi0YAjAPxvv9S8g
👍 𝐅𝐨𝐥𝐥𝐨𝐰 𝐮𝐬 𝐨𝐧 𝐅𝐚𝐜𝐞𝐛𝐨𝐨𝐤
https://www.facebook.com/GiaSuThanhThang
👍 𝐉𝐨𝐢𝐧 𝐨𝐮𝐫 𝐨𝐟𝐟𝐢𝐜𝐢𝐚𝐥 𝐦𝐞𝐝𝐢𝐚 𝐜𝐡𝐚𝐧𝐧𝐞𝐥𝐬 𝐚𝐧𝐝 𝐬𝐭𝐚𝐲 𝐮𝐩𝐝𝐚𝐭𝐞𝐝
*****
Gia Sư Thành Thắng | StudyCare
The more we care - The more you succeed
- Dạy kèm Toán - Lý - Hóa - Sinh - Văn - Anh theo chương trình phổ thông Quốc Gia và chương trình học các cấp của các trường Quốc Tế.
- Luyện thi chuyển cấp lớp 9 lên lớp 10, luyện thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia, Luyện thi Đại Học.
- Giảng dạy và luyện thi IELTS - TOEIC - TOEFL - PTE - SAT - ACT - GMAT - GRE và các chứng chỉ Quốc Tế.
📌 72/53 Nguyễn Văn Thương, Phường 25, Quận Bình Thạnh, TP.HCM (click to see us on GG map)
Website: https://studycare.edu.vn/
Điện thoại: (028).353.66566
Zalo: 098.353.1175
Brochure: https://drive.google.com/file/d/1nUbv7rFdBNRDXDRd5nw2IHRNE-7QSLDn/view?usp=sharing