- Vào đời vua Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng, có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ, tốt bụng, luôn ao ước có một đứa con.

- Một hôm, bà ra đồng thấy một vết chân to, liền đặt lên ướm thử. Mười hai tháng sau, bà sinh ra Gióng, thế nhưng, đứa trẻ lên ba vẫn không biết nói cười.

- Giặc Ân xâm lược, vua sai sứ giả đi khắp nơi tìm người cứu nước, nghe tin, Gióng liền ngỏ lời xin đi đánh giặc. Vua cho sứ giả mang ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt đến, Gióng vươn vai cao hơn trượng, phi ngựa xông vào trận, đánh cho bọn giặc tan rã.

- Gióng đuổi bọn giặc đến chân núi Sóc Sơn, cởi áo giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay về trời.

- Vua nhớ công ơn, cho lập đền thờ ở quê nhà, phong là Phù Đổng Thiên Vương.

- Giặc Minh đô hộ, khiến nhân dân lầm than.

- Nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy chống lại nhưng thế lực còn non yếu nên thất bại.

- Đức Long Quân thấy vậy bèn quyết định cho nghĩa quân mượn gươm thần.

- Lê Thận đi đánh cá, ba lần kéo lưới đều thấy lưỡi gươm, bèn mang về nhà.

- Lê Lợi đến nhà Lê Thận, thấy lưỡi gươm phát sáng, cầm lên xem.

- Lê Lợi thua trận, chạy vào rừng, tình cờ bắt được chuôi gươm.

- Lê Lợi gặp lại Thận, kể lại việc nhặt được chuôi gươm, khi đem gươm ra tra vào chuôi thì vừa như in. Lê Thận cùng tướng lĩnh nguyện một lòng phò tá Lê Lợi cứu nước. Từ đó nghĩa quân nhanh chóng quét sạch giặc ngoại xâm.

- Đất nước thanh bình, Lê Lợi lên làm vua.

- Trong một lần Lê Lợi dạo hồ Tả Vọng, Long Quân sai Rùa Vàng đến đòi lại gươm thần. Vua trả lại gươm, từ đó hồ Tả Vọng mang tên là Hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm.

- Hùng Vương thứ sáu về già muốn truyền ngôi cho người thật sự xứng đáng.

- Vua ra đề thi cho các hoàng tử, ai tìm được món ăn ngon dâng cúng tổ tiên có ý nghĩa nhất thì sẽ truyền ngôi cho người đó.

- Các hoàng tử đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ.

- Riêng Lang Liêu vì nhà nghèo, mẹ mất sớm nên chưa biết làm món gì.

- Lang Liêu nằm mộng được một vị thần chỉ cách lấy gạo nếp làm bánh.

- Khi tỉnh dậy, Lang Liêu nghe lời thần, lấy gạo nếp làm thành hai loại bánh hình vuông và hình tròn.

- Vua Hùng thấy bánh ngon và có ý nghĩa nên chọn hai thứ bánh của Lang Liêu để tế trời đất cùng Tiên Vương, rồi nhường ngôi cho chàng.

- Từ đó, nước ta có tục làm bánh chưng, bánh giầy vào ngày Tết.

- Tiếng nói đầu tiên của Gióng là mong muốn được đi đánh giặc.

- Cả dân làng góp gạo nuôi Gióng

- Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai trở thành tráng sĩ.

- Roi sắt gãy, Gióng nhổ tre bên đường để đánh giặc.

- Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay về trời.

- Lê Thận đi đánh cá, ba lần kéo lưới đều thấy lưỡi gươm, bèn mang về nhà.

- Lê Lợi đến nhà Lê Thận, thấy lưỡi gươm phát sáng, cầm lên xem.

- Lê Lợi thua trận, chạy vào rừng, tình cờ bắt được chuôi gươm.

- Khi tra chuôi gươm vào lưỡi gươm thì vừa như in.

- Chi tiết Rùa Vàng đòi gươm.

- Chi tiết Lang Liêu được thần báo mộng, lấy gạo làm bánh lễ Tiên vương.

- Các nguyên liệu, cách làm và ý nghĩa của hai chiếc bánh.

Vì những chi tiết này thể hiện được ý nghĩa của câu chuyện, thể hiện tình yêu nước, tự hào dân tộc, ý chí quyết tâm đánh thắng giặc của nhân dân ta.

- Các chi tiết tìm thấy thanh gươm cho thấy sự thống nhất sức mạnh, ý chí của toàn dân tộc.

- Chi tiết Rùa Vàng đòi gươm mang ý nghĩa giải thích tên gọi Hồ Gươm, khẳng định chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn và tư tưởng yêu hoà bình của nhân dân ta.

Những chi tiết này có ý nghĩa đề cao lao động, sự sáng tạo và trí thông minh của con người.