Những ưu khuyết của chương trình cải cách sách lớp 10

Thời gian gần đây, nỗi băn khoăn, lo lắng của rất nhiều trường THPT và phụ huynh học sinh là việc thay đổi SGK và thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới, cùng StudyCare Education tìm hiểu ưu khuyết điểm của việc cải cách này nào.

Biên soạn nội dung:

Lecturer and Content Marketing Specialist | Digital Marketing Department | StudyCare
Ms. Đặng Thiên Thanh, BA (Honor). BL.
Bachelor in Business Administration, Vietnam – Japan Institute of Technology, Ho Chi Minh City University of Technology
Bachelor in English Language & Literature, Hanoi Open University

Điểm lại một số cải cách quan trọng của chương trình mới

Ngoài việc thay đổi toàn bộ SGK, những điểm mới của chương trình cải cách này là việc bên cạnh 7 môn học và các hoạt động giáo dục bắt buộc (Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ 1, Hoạt động trải nghiệm, Hướng nghiệp, Giáo dục thể chất, Giáo dục quốc phòng và an ninh, và nội dung giáo dục của địa phương), học sinh sẽ được lựa chọn 5 môn học trên tổng số 10 môn được thiết kế theo 3 nhóm định hướng nghề nghiệp sau này (mỗi nhóm chọn ít nhất 1 môn):

• Khoa học xã hội: Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật
• Khoa học tự nhiên: Vật lý, Sinh học, Hóa học
• Công nghệ và nghệ thuật: Tin học, Công nghệ, Nghệ thuật (Mỹ thuật, Âm nhạc)

Hai bộ SGK lớp 10: Kết nối tri thức và Chân trời sáng tạo

Ưu điểm của chương trình cải cách mới

Cách đây vài năm, Bộ Giáo dục đã nhiều lần đưa ra những đề xuất, dự thảo về việc thay đổi chương trình dạy học phổ thông nhưng vẫn chưa thực hiện được. Năm 2022 đã đánh dấu một bước tiến lớn khi chương trình giáo dục phổ thông mới được chính thức đưa vào giảng dạy.

Đổi mới lớn và tích cực nhất của chương trình phải kể đến việc học sinh sẽ học ít môn học hơn, đồng thời được lựa chọn tổ hợp môn theo sở thích và định hướng nghề nghiệp tương lai của mình.

Chính sự rạch ròi và chuyên sâu này sẽ giúp ích cho các em rất nhiều trong việc hoạch định rõ ràng, cụ thể hơn mong muốn nghề nghiệp và tương lai mai sau. Hơn thế nữa, chương trình cũng thể hiện được tính khoa học, thực tiễn, bắt kịp với xu thế thời đại mới.

Điều mong mỏi nhất có lẽ là việc học sinh sẽ cảm thấy say mê, có hứng thú hơn với việc học khi các em được lựa chọn học những môn mình am hiểu, sở trường nhất. Về tương lai, đây là sự đảm bảo vững chắc cho chất lượng nguồn nhân lực của đất nước.

Học sinh sẽ được lựa chọn tổ hợp môn theo sở thích của bản thân

Những băn khoăn về chương trình cải cách mới

Tuy cải cách mang lại những ưu điểm về sự đổi mới tích cực, nó vẫn còn tồn đọng những băn khoăn, trăn trở.

Việc trước mắt khiến gia đình, nhà trường và các em học sinh lo lắng là có tới 108 tổ hợp môn học để lựa chọn. Bên cạnh đó, học sinh chỉ có vài tháng trong quá trình chuyển giao giữa cấp hai lên cấp ba để nghỉ ngơi, suy nghĩ về năng lực, sở thích của bản thân và định hướng nghề nghiệp tương lai để chọn lựa tổ hợp môn học khi vào lớp 10.

Thời gian ngắn ngủi nhưng kết quả lựa chọn lại rất quan trọng, vì nếu chọn không chính xác, quá trình học tập không tốt, dẫn đến việc lên lớp 11 phải lựa chọn lại, vô hình khiến các em bỏ lỡ mất một năm học. Trong khi cấp ba chỉ có 3 năm và toàn bộ kiến thức môn học của các năm đều có liên quan đến nhau.

Vấn đề tiếp theo là việc sự phân bố không đều giữa các môn học. Tình trạng học sinh tập trung lựa chọn nhóm môn học này quá nhiều, nhóm kia lại quá ít có thể dẫn đến nguy cơ thừa thiếu giáo viên giảng dạy, nhà trường không xoay sở kịp, khiến việc dạy và học có thể bị xáo trộn. Việc sắp xếp thời khóa biểu và giáo viên đứng lớp cũng sẽ gây nên khó khăn cho phía nhà trường.

Cuối cùng, vẫn là việc nội dung và hình thức thi cử, kiểm tra sẽ thay đổi và có điểu chỉnh như thế nào để phù hợp với sự cải cách chương trình mới. Câu hỏi được đặt ra ở đây là liệu có đảm bảo được việc đánh giá năng lực, tư duy của học sinh theo mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông mới không? Hay vẫn đi theo lối mòn như các năm trước, yêu cầu về: nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao?

Nhiều băn khoăn về chương trình mới

Các giải pháp đang được trao đổi

Một số giải pháp đã được đề ra để hỗ trợ phần nào cho tình hình hiện tại.

Đầu tiên, các trường THPT cần thống kê sơ bộ về xu hướng nghề nghiệp của học sinh trường mình. Từ kết quả đó có thể xây dựng khoảng 5 đến 6 tổ hợp môn học và điều chỉnh để cân đối đủ số lượng học sinh, giáo viên của mỗi lớp. Một số trường đã áp dụng phương pháp này và cho ra được cơ bản các tổ hợp môn phù hợp với nhu cầu của học sinh.

Tiếp theo là việc sắp xếp thời gian để thông báo và hướng dẫn cụ thể cho học sinh, phụ huynh dự tuyển vào trường. Các trường nên sắp xếp những buổi tư vấn vừa và nhỏ để có thể sát sao trong việc hỗ trợ học sinh lựa chọn chính xác tổ hợp môn học phù hợp với năng lực, sở thích của các em. Một số trường hiện nay cũng đang gấp rút bổ sung thêm giáo viên dạy các môn âm nhạc và mỹ thuật để đáp ứng đủ nhu cầu đăng ký tổ hợp môn có hai môn học này.

Về vấn đề sau một năm học tập, các em cảm thấy môn học đã lựa chọn không phù hợp, các trường có thể lên kế hoạch, sắp xếp cho học sinh chọn lại tổ hợp môn khác, hoặc dựa theo đánh giá năng lực, kết quả học tập của các em để chuyển đổi tổ hợp môn khác phù hợp hơn. Những việc này có thể được thực hiện trong hè, học kỳ bổ sung, để đảm bảo các em có đủ kiến thức để theo kịp các bạn khi bước vào năm học mới.