Giải mã nhân vật đoạt giải nhất cuộc thi viết thư quốc tế UPU lần thứ 51. 

Tác giả bức thư đạt giải cao nhất cuộc thi viết thư UPU toàn quốc vừa qua, chinh phục ban giám khảo với một tâm hồn “già cỗi”, đầy suy tư và trăn trở chỉ là một cậu bé vừa tròn 15 tuổi. Tuy thế, Nguyễn Bình Nguyên - theo lời kể của mẹ, một giáo viên dạy văn, lại là một cậu bé vô tư và hồn nhiên hơn hẳn các bạn đồng trang lứa.

Biên soạn nội dung:

Lecturer and Content Marketing Specialist | Digital Marketing Department | StudyCare
Ms. Đặng Thiên Thanh, BA (Honor). BL.
Bachelor in Business Administration, Vietnam – Japan Institute of Technology, Ho Chi Minh City University of Technology
Bachelor in English Language & Literature, Hanoi Open University

Nguyễn Bình Nguyên, cậu học sinh lớp 9 hồn nhiên nhưng cũng đầy tâm sự. Ảnh: NVCC

Trong lá thư, Bình Nguyên đã hóa thân thành ngọn gió để gửi đến danh cầm Đặng Thái Sơn, một nghệ sĩ người Việt có tầm ảnh hưởng lớn trên trường quốc tế, lời thỉnh cầu mong ông đứng ra lên tiếng vì Trái Đất. Cậu đã khiến độc giả kinh ngạc trước góc nhìn quá đỗi độc đáo về các câu chuyện thời sự nhằm nêu lên mối họa to lớn của biến đổi khí hậu.

“Một con mèo chết gục trước cửa ngôi nhà, mươi phút sau, nó được hất gọn sang cửa nhà đối diện. Có một ranh giới con người giữ sạch sẽ riêng mình.”

“Cũng con phố ấy, ngày hè oi ả, trong khi ai đó nằm điều hoà mát lạnh, thì dưới gầm cầu, góc chợ tạm... còn bao người thở nghẹn trong lồng ngực. Có một ranh giới con người giữ tiện nghi riêng mình.”

“Dòng sông phía thượng nguồn đắp đập làm thuỷ điện, tận dụng triệt để sức nước, thì dưới hạ lưu, tập quán của một dân tộc bị tước đi, hoặc cảnh quan của một vùng bị biến đổi. Có một ranh giới con người giữ lợi ích cho riêng mình.”

Thực sự khó mà tin rằng những nỗi băn khoăn, lo lắng và hoang mang này lại đến từ một cậu học trò mới chỉ học lớp 9. Càng khó tin hơn khi chính mẹ của Bình Nguyên lại cho biết, cậu bé dường như ngây ngô và hồn nhiên hơn những bạn đồng trang lứa.

Trong khi chúng bạn đã biết chăm chút hình tượng bên ngoài của mình, biết quan tâm đến tóc tai, áo quần, để ý đến chuyện tình yêu đôi lứa thì cậu nhóc có “tâm hồn cằn cỗi” ấy vẫn đang mải mê bên những con gà, chú chó, về cậu gió, chị mưa,…

Kỳ thi năm ngoái, Bình Nguyên đã vào vai một chú gà sống trong trại của một quán lẩu để viết thư gửi cho người bạn đã bị giết thịt của mình. Ban giám khảo cũng đánh giá rất cao nội dung của lá thư thế nhưng cậu lại thiếu một chút may mắn và không đạt được giải thưởng. Bức thư ấy sau này được cậu viết lại thành truyện ngắn, và được đăng trên báo Thiếu Niên Tiền Phong.

Năm nay, ý tưởng về một cơn gió đến bên cửa sổ phòng vị nghệ sĩ vừa trở về từ buổi biểu diễn, trò chuyện cùng ông về những nỗi đau mà hành tinh đang gánh chịu vì biến đổi khí hậu đã giúp Bình Nguyên lấy được giải nhất.

BTC trao thưởng giải nhất cuộc thi viết thư quốc tế UPU cho Nguyên. Ảnh: BTC

Cũng thật may mắn, sau khi cùng gia đình xem một buổi trao giải long trọng có sự xuất hiện của nghệ sĩ Đặng Thái Sơn, nhận ra sức hút lạ thường từ tiếng đàn và phong thái của ông, cậu bé đã thay đổi ý định từ viết thư gửi cho một vị đạo diễn sang gửi cho người nghệ sĩ tài năng này.

Cậu học trò đã có sự chuẩn bị kỹ càng ngay từ trước. Nguyên đã tìm hiểu rất nhiều kiến thức, thông tin về biến đổi khí hậu cũng như kết hợp với những quan sát thực tế của chính mình. Chuyện về con mèo chết trước cửa nhà bên này, lát sau bị hất sang cửa nhà bên kia là chuyện có thật xảy ra ở gần nhà họ hàng mà cậu bé đã tận mắt trông thấy và nó khiến cậu trăn trở rất lâu.

Chuyện về người đàn ông bất hạnh quỳ lạy trước con nước lũ đòi trả lại người vợ cùng đứa con chưa kịp chào đời là câu chuyện gây ám ảnh một thời trên thời sự và khắp các mặt báo. Tất cả những câu chuyện ấy đã để lại một vết hằn to lớn trong tâm hồn ngây ngô của cậu học trò lớp 9 và giúp cậu viết nên được bức thư đầy cảm xúc sau này.

Trong quá trình viết bức thư, các thầy cô giáo, trong đó có mẹ của Bình Nguyên (đồng thời cũng là giáo viên dạy văn của cậu ở Trường THCS Nguyễn Tri Phương, quận Ba Đình, Hà Nội) – cô Nguyễn Thị Huyền Hậu, đã hỗ trợ Nguyên cùng các bạn để sửa đổi các ý tưởng chưa ổn, và góp ý về cách sử dụng từ ngữ sao cho hay.

Tuy nhiên, cái cốt lõi, những ý tưởng, xúc cảm, câu từ đều phải do chính các con viết ra - mẹ Nguyên khẳng định. Trên cương vị của một giáo viên chuyên bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi và cũng từng là học sinh chuyên văn, cô khẳng định khi con trẻ thực sự đam mê, hứng thú với một chủ đề thì cảm xúc cũng có thể cuộn trào như sóng biển.

Bình Nguyên cùng cô Phạm Hương Giang, Hiệu trưởng trường THCS Nguyễn Tri Phương, Hà Nội. Ảnh: NVCC

Nói đến cậu con trai, cô Huyền Hậu cũng chia sẻ rằng bài thi có thể giành giải thưởng cũng có phần do em may mắn, những cảm xúc chân thành của em đã chạm đến trái tim người đọc. Tuy đạt thành tích cao bất ngờ, nhưng cô cho rằng Nguyên không quá khác biệt, chỉ là cậu nhóc chăm quan sát, yêu mến văn chương và có kỹ năng diễn đạt cảm xúc thành câu chữ.

Bình Nguyên từ nhỏ đã được mẹ hướng dẫn, dạy cách học viết thông qua những bài diễn thuyết xuất sắc từ những nghệ sĩ, chính khách nổi tiếng. Bức thư cũng được cậu bé trau chuốt rất nhiều, không phải viết một mạch là xong.

Trả lời những ý kiến trái chiều, nghi hoặc bức thư của cậu con trai quá… già dặn, khó có thể được viết bởi một em học sinh lớp 9 hồn nhiên, cô Huyền Hậu bình thản: “Các cô giáo không đủ tài để làm được đâu. Những cái đầu già nua, cằn cỗi của người lớn không thể nghĩ ra những ý tưởng như thế”.

Thông tin thêm, trường THCS Nguyễn Tri Phương 7 năm liền đều có học sinh giành giải cuộc thi viết thư UPU.