CẢNH NGÀY XUÂN - Nguyễn Du
Tổng hợp và biên soạn:
Ms. Đặng Thiên Thanh
Lecturer and Content Marketing Specialist Digital Marketing Department | StudyCare
Bachelor in Business Administration, Vietnam – Japan Institute of Technology, Ho Chi Minh City University of Technology
Bachelor in English Language & Literature, Hanoi Open University
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. Tác giả:
Đại thi hào Nguyễn Du (1765 – 1820). Tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên. Quê ở làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Ông sáng tác rất nhiều tác phẩm chữ Hán và chữ Nôm: ba tập thơ chữ hàn gồm 243 bài. Tác phẩm chữu Nôm xuất sắc nhất của Nguyễn Du là Đoạn trường tân thanh, hay còn được gọi là Truyện Kiều.
Nguyễn Du sinh trưởng trong một thời đại có nhiều biến động dữ dội, xã hội phong kiến Việt Nam khủng hoảng sâu sắc, phong trào nông dân khởi nghĩa nổ ra liên tục, đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa Tây Sơn đã “một phen thay đổi sơn hà”. Nhưng triều đại Tây Sơn ngắn ngủi, triều Nguyễn lên thay. Những thay đổi lớn lao ấy đã tác động mạnh đến nhận thức tình cảm của Nguyễn Du. Từ đó, ông dần hướng ngòi bút của mình vào hiện thực, vào “những điều trông thấy mà đau đớn lòng”.
II. Tác phẩm:
1. Hoàn cảnh sáng tác:
Truyện Kiều được Nguyễn Du viết dựa theo cốt truyện Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân (tác giả Trung Quốc). Tuy nhiên, phần sáng tạo gần hết tác phẩm của Nguyễn Du mới mang ý nghĩa quyết định thành công của tác phẩm. Truyện Kiều được sáng tác vào đầu thế kỷ XIX (1805 - 1809).
Vị trí đoạn trích “ Chị em Thuý Kiều” nằm ở phần mở đầu của phần thứ nhất: gặp gỡ và đính ước. Khi giới thiệu gia đình Thúy Kiều, tác giả tập chung miêu tả tài sắc hai chị em Thúy Vân, Thúy Kiều.
2. Kết cấu đoạn trích gồm 4 phần
+ Bốn câu đầu: giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều.
+ Bốn câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp Thúy Vân
+ Mười hai câu còn lại: Gợi tả vẻ đẹp Thúy Kiều
+ Bốn câu cuối: Nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em
3. Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật:
- Nội dung: Khắc họa rõ nét chân dung tuyệt mĩ của chị em Thúy Kiều, ca ngợi vẻ đẹp, tài năng và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh của Thúy Kiều. Nổi bật hơn cả là cảm hứng nhân văn của Nguyễn Du.
- Nghệ thuật: Thúy Kiều, Thúy Vânlvà nhân vật chính diện, thuộc kiểu nhân vật lý tưởng trong Truyện Kiều. Để khắc họa vẻ đẹp của nhân vật lý tưởng, Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp ước lệ. Lấy vẻ đẹp của thiên nhiên làm nổi bật vẻ đẹp của con người. Nhà văn không miêu tả chi tiết cụ thể mà chủ yếu là để gợi tả. Sử dụng biện pháp đòn bẩy làm nổi bật hình ảnh Thúy Kiều.
B. PHÂN TÍCH TÁC PHẨM
1. Bốn câu đầu: giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều
“Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.”
Với bút pháp ước lệ, tác giả đã gợi được vẻ thanh cao duyên dáng, trong trắng của người thiếu nữ ở hai chị em Thúy Kiều. Tố nga là từ chỉ người con gái đẹp. “Mai cốt cách, tuyết tinh thần” cốt cách như mai, tinh thần như tuyết. Đó là vẻ đẹp hoàn hảo mang tính hình thể, tâm hồn cả hai đều đẹp “mười phân vẹn mười” nhưng mỗi người lại mang vẻ đẹp riêng.
2. Bốn câu thơ tiếp theo: miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân
“Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.”
- Câu thơ mở đầu vừa giới thiệu vừa khái quát vẻ đẹp của nhân vật Thúy Vân, hai chữ “trang trọng” gợi nên vẻ cao sang, quý phái.
- Với cú pháp nghệ thuật ước lệ, vẻ đẹp của Thúy Vân được so sánh với những thứ cao đẹp nhất trên đời, trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc. “Khuôn trăng đầy đặn” chỉ khuôn mặt tròn trịa, “nét ngài nở nang” chỉ hàng lông mày đậm nét, rõ ràng. “Hoa cười ngọc thốt đoan trang”, nụ cười của nàng tươi như hoa, tiếng nói lại trong trẻo như ngọc. Thúy Vân nổi bật với vẻ đẹp sáng như ánh trăng rằm, dáng vóc khỏe mạnh, cân đối, phong thái dịu dàng, thướt tha.
- Không chỉ có thế, vẻ đẹp của Thúy Vân còn nằm ở mái tóc, làn da: “Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da”. Ở đây, hai từ “thua, nhường” được thi hào Nguyễn Du vận dung rất khéo. Đó là sự so sánh nhượng bộ, thiên nhiên chấp nhận, cúi đầu và khuất phục trước vẻ đẹp của Thúy Vân. Từ đó, có thể dự đoán được cuộc đời nàng Vân rất êm đềm, bình lặng, gần như không phải trải qua những sóng gió của cuộc đời.
3. 12 câu thơ tiếp theo: miêu tả vẻ đẹp của Thúy Kiều
“ Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thủy nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên “bạc mệnh” lại càng não nhân.”
- Ngay từ hai câu thơ đầu tiên, Nguyễn Du đã không đợi được mà nhất mạnh sự “sắc sảo mặn mà” của Thúy Kiều. Không chỉ về vẻ đẹp bên ngoài mà còn ở cả tâm hồn bên trong. Thậm chí, Kiều còn đẹp hơn Vân rất nhiều.
- Với nghệ thuật ước lệ: “làn thu thủy, nét xuân sơn” hình ảnh Thùy Kiều hiện ra vô cùng tuyệt sắc. Tác giả đã tập trung gợi tả vẻ đẹp đôi mắt của Thúy Kiều, phần tinh anh của tâm hồn và trí tuệ.
- Tả Kiều, Nguyễn Du không tả nhiều bởi nét đẹp của Kiều toát ra từ cái nhìn làm chao đảo lòng người. Thậm chí, Kiều đẹp đến mức làm thiên nhiên phải “ghen, hờn”. Điều này dự báo cho số phận nàng Kiều sẽ truân chuyên, trắc trở.
- Ở Kiều, không chỉ có nhan sắc tuyệt vời, nàng còn là người con gái tài hoa, toàn diện. Kiều thông minh, am hiểu thi ca nhạc họa. Ở bất kỳ lĩnh vực nào, nàng cũng tinh thông. Đặc biệt là tài đánh đàn và khả năng sáng tác âm nhạc. Thế nhưng, “chữ tài liền với chữ tai một vần”. Chính vì vậy, Nguyễn Du cũng không tránh khỏi những điều dự đoán về tương lai nàng Kiều. “Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân”. Nét bút kín đáo ấy vừa dự cảm trước một tương lai trắc trở, vừa chia sẻ những âu lo, thương cảm mà nhà thơ dành cho một kiếp người tài hoa – bạc mệnh.
4. Bốn câu thơ cuối: Nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em
“Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.”
Cả hai chị em Thúy Kiều, Thúy Vân đều đến tuổi lập gia đình, đều sống trong cảnh an nhàn và có phẩm hạnh đáng quý: trong sáng, nết na, đoan chính. Người đọc yêu mến hai nàng cũng vì những điều đó. Riêng Thúy Kiều, nàng đẹp về cả sắc, tài và tình. Vẻ đẹp ấy toàn diện và lý tưởng tựa như một ước mơ, niềm mong muốn được thể hiện qua ngòi bút nhân ái của Nguyễn Du.
𝐒𝐮𝐛𝐬𝐜𝐫𝐢𝐛𝐞 𝐮𝐬 𝐨𝐧 𝐘𝐨𝐮𝐓𝐮𝐛𝐞
https://www.youtube.com/channel/UCDToQcZaZi0YAjAPxvv9S8g
👍 𝐅𝐨𝐥𝐥𝐨𝐰 𝐮𝐬 𝐨𝐧 𝐅𝐚𝐜𝐞𝐛𝐨𝐨𝐤
https://www.facebook.com/GiaSuThanhThang
👍 𝐉𝐨𝐢𝐧 𝐨𝐮𝐫 𝐨𝐟𝐟𝐢𝐜𝐢𝐚𝐥 𝐦𝐞𝐝𝐢𝐚 𝐜𝐡𝐚𝐧𝐧𝐞𝐥𝐬 𝐚𝐧𝐝 𝐬𝐭𝐚𝐲 𝐮𝐩𝐝𝐚𝐭𝐞𝐝
*****
Gia Sư Thành Thắng | StudyCare
The more we care - The more you succeed
- Dạy kèm Toán - Lý - Hóa - Sinh - Văn - Anh theo chương trình phổ thông Quốc Gia và chương trình học các cấp của các trường Quốc Tế.
- Luyện thi chuyển cấp lớp 9 lên lớp 10, luyện thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia, Luyện thi Đại Học.
- Giảng dạy và luyện thi IELTS - TOEIC - TOEFL - PTE - SAT - ACT - GMAT - GRE và các chứng chỉ Quốc Tế.
📌 72/53 Nguyễn Văn Thương, Phường 25, Quận Bình Thạnh, TP.HCM (click to see us on GG map)
Website: https://studycare.edu.vn/
Điện thoại: (028).353.66566
Zalo: 098.353.1175
Brochure: https://drive.google.com/file/d/1nUbv7rFdBNRDXDRd5nw2IHRNE-7QSLDn/view?usp=sharing